კომისიას განმარტებების გავრცელება კვლავ უწევს...

2012 წლის 15 ნოემბერს ტელეკომპანია „მაესტროს“ ეთერს გადაცემა „შალვა რამიშვილის დილას“ საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის ყოფილი თანამშრომელის გელა ბუთბაიას სტუმრობდა. გთავაზობთ, კომისიის პოზიციას ბატონი გელა ბუთბაიას განცხადებებთან დაკავშირებით.

ვფიქრობთ, რომ სტრატეგიული განვითარებისა და კონკურენციის უზრუნველყოფის დეპარტამენტის ყოფილი უფროსი, (რომელსაც კომისიაში თავისი საქმიანობის ფარგლებში არაერთხელ ჩაუტარებია მობილურ თუ ფიქსრებულ ქსელში ზარის დასრულების ბაზრის შესაბამისი სეგმენტის კვლევა და ანალიზი), უნდა იცნობდეს ასიმეტრიულ ტარიფებთან დაკავშირებით ევროპის ფარგლებში არსებულ პრაქტიკასა და ევროკომისიის რეკომენდაციებს, ისევე როგორც უნდა ახსოვდეს მის მიერ ჩატარებული კვლევის ფარგლებში ზარის დასრულების ზღვრული ტარიფების დადგენისათვის გამოყენებული დანახარჯების აღრიცხვის, განაწილებისა და მომსახურების დანახარჯთა გაანგარიშების მეთოდოლოგია.

პირველ რიგში გვინდა განვმარტოთ, რომ კომისიის საბოლოო მიზანს, ევროპის ქვეყნების მსგავსად, სწორედ ეფექტური ოპერატორის ხარჯების მიხედვით (BU_LRIC) გრძელვადიანი ნაზარდი ხარჯების მოდელის შესაბამისად გაანგარიშებული სიმეტრიული ურთიერთჩართვის ტარიფების დაწესება წარმოადგენს, სადაც გათვალისწინებული იქნება ეფექტური (ეტალონური) ოპერატორის ქსელში ზარის დასრულებისათვის საჭირო მხოლოდ ნაზარდი ხარჯები. კომისიაში მიმდინარეობს მუშაობა ავტორიზებული პირების მიერ ხარჯთაღრიცხვისა და დანახარჯების განცალკევებულად განაწილების მეთოდოლოგიურ წესებში შესატანი ცვლილებების შემუშავებაზე, რაც საშუალებას მოგვცემს ევროკომისიის რეკომენდაციების შესაბამისად დავარეგულიროთ ზარის დასრულების ტარიფი. მოცემული მეთოდოლოგიით დარეგულირებული ტარიფი კი, გარწმუნებთ, რომ დღეს განსაზღვრულ ზღვრულ ტარიფებთან შედარებით გაცილებით დაბალი იქნება.

აქვე უნდა აღვნიშნოთ, რომ მოცემული მეთოდოლოგიის დანერგვის შემთხვევაშიც (იხ. 2009/396/EC) კი შესაძლებელია კონკრეტული ქვეყნის ბაზრის სპეციფიკიდან გამომდინარე პატარა ოპერატორს (რომელსაც ბაზარზე დაკავებული წილიდან გამომდინარე არ მიუღწევია კონკრეტული ქვეყნის ფარგლებში დადგენილი მინიმალური ეფექტური მასშტაბისათვის (minimum efficient scale), გარდამავალ პერიოდში დაუწესდეს უფრო მაღალი, თუმცა დარეგულირებული ურთიერთჩართვის ტარიფი, ხოლო სიმეტრიულ ტარიფებზე მიგრაცია განხორციელდეს ეტაპობრივად. მოცემულს ნათლად მოწმობს ევროპის ქვეყნებში არსებული პრაქტიკა, რომელიც წარმოდგენილია ცხრილში. აქვე ვიმედოვნებთ, რომ ბატონი გელა ბუთბაია ვერ შეძლებს ევროპის ქვეყნების მარეგულირებლები, ისევე როგორც ევროკომისია დაადანაშაულოს დისკრიმინაციასა და მიკერძოებაში.

ღრმად ვართ დარწმუნებულნი, რომ გელა ბუთბაიამ კარგად იცის, რომ საქართველოს კანონმდებლობის, ისევე როგორც ევროპული ჰარმონიზებული წესების მიხედვით შესაბამისი მარეგულირებელი ორგანოს მიერ დაწესებული ტარიფი უნდა იყოს ხარჯზე ორიენტირებული და არადისკრიმინაციული, რათა უზრუნველყოფილი იქნეს კონკურენციის ხელშეწყობის პრინციპის დაცვა. რთულად წარმოსადგენია, რომ ბატონმა გელამ არ იცის, რომ განხვავებული ზომა-წონის ოპერატორების ფაქტიური დანახარჯების მიხედვით დათვლილი ზარის დასრულების ღირებულება შესაძლოა რადიკალურად განსხვავდებოდეს ერთმანეთისაგან, რომელიც სწორედ ხარჯებზე ორიენტაციისა და არადისკრიმინაციულობის პრინციპიდან გამომდინარე გარდამავალ ეტაპზე და ეფექტური ოპერატორის ხარჯებზე დაყრდნობით LRIC -ის მეთოდის დანერგვამდე ერთიანი და სიმეტრიული ტარიფების დაწესების საშუალებას არ იძლევა.

აქვე აღვნიშნავთ, რომ მოცემულ ეტაპზე მობილური ზარის დასრულების ისეთი სიმეტრიული ტარიფის დაწესება, რომელიც მსხვილი ოპერატორების ფაქტიური დანახარჯების მიხედვით იქნებოდა დათვლილი, ვერ დაფარავდა პატარა ოპერატორის ანალოგიური მეთოდოლოგიით დათვლილ ზარის დასრულების მომსახურების ხარჯებს; ხოლო პატარა ოპერატორის ფაქტიური დანახარჯების მიხედვით გაანგარიშებული სიმეტრიული ტარიფი, გამოიწვევდა დიდი ოპერატორების მიერ ზემოგების მიღებას და სწორედ პატარა ოპერატორის მიერ მსხვილი ოპერატორების სუბსიდირებას, რომელიც საშუალებას მისცემდა დიდ ოპერატორებს კიდევ უფრო გაემყარებინათ თავიანთი პოზიციები მობილურ ბაზარზე.

ცხრილში მოცემულია 2010 წლიდან ოპერატორების მიხედვით შესაბამისი ქვეყნების მარეგულირებელი ორგანოების მიერ დაწესებული ზარის დასრულების ტარიფები. აქვე უნდა ავღნიშნოთ, რომ 2010 წლამდე ევროპის ფარგლებში ტარიფების ასიმეტრია კიდევ უფრო ფართომასშტაბიანი იყო, რაც სწორედ გამოწვეული იყო ზარის დასრულების დანახარჯთა გაანგარიშების გამოყენებული მეთოდოლოგიით, ხოლო ეფექტური ოპერატორის ხარჯებზე დაყრდნობით LRIC -ის მეთოდის დანერგვასთან ერთად კი მცირდება არა მარტო ასიმეტრია, არამედ დაწესებული ზღვრლი ტარიფიც.

იხილეთ ევროპული პრაქტიკა და კონკრეტული მაგალითები, რათა დარწმუნდეთ, რომ ასიმეტრიული ტარიფი ფართოდ მიღებული და გავრცელებული მიდგომაა:

ქვეყანა	ოპერატორი	მობილური ზარის დასრულების ტარიფი (€)
ქვეყანა	ოპერატორი	2010	2011	2012
ბელგია	Belgacom	0.072	0.0394	0.0262
	Mobistar	0.0902	0.0429	0.0279
	KPN Group Belgium	0.1143	0.049	0.0311
დანია	TDC	0.0726	0.059	0.0309
	Telenor	0.0726	0.059	0.0309
	Telia	0.0726	0.059	0.0309
	Hi3G	0.0994	0.0684	0.0309
გერმანია	T-Mobile	0.0659	0.0338	0.0338
	Vodafone	0.0659	0.0336	0,0336
	E-plus	0.0714	0.0336	0.0336
	O2Telefónica	0.0714	0.0339	0.0339
საფრანგეთი	Orange France	0.045	0.03	0.01
	SFR	0.045	0.03	0.01
	Bouygues Telecom	0.06	0.034	0.01
ირლანდია	Vodafone	0.0879	0.0536	0.0368
	O2	0.0885	0.0536	0.0368
	Meteor	0.1155	0.0586	0.0368
	Hutchinson 3G	0.1397	0.0926	0.0748
იტალია	Telecom Italia S.p.A.	0.077	0.066	0.025
	Vodafone Omnitel N.V.	0.077	0.066	0.025
	Wind Telecomunicazioni	0.087	0.072	0.025
	H3G S.p.A.	0.11	0.09	0.035
ლუქსემბურგი	EPT	0.082	0.082	0.082
	Tango	0.082	0.082	0.082
	Orange	0.1055	0.1055	0.1055
ჰოლანდია	KPN	0.07	0.042	0.027
	T-Mobile	0.081	0.042	0.027
	Vodafone	0.07	0.042	0.027
ესპანეთი	TME	0.0613	0.0495	0.0342
	Vodafone	0.0613	0.0495	0.0342
	Orange	0.0613	0.0495	0.0342
	Xfera/Yoigo	0.0912	0.0674	0.0407
დიდი ბრიტანეთი	Everywhere Everything	0.0553	0.0512	0.0185
	O2	0.0534	0.0512	0.0185
	Vodafone	0.0534	0.0512	0.0185
	H3G	0.0689	0.0559	0.0185
რუმინეთი	Orange Romania	0.0503	0.0503	0.0405
	Vodafone Romania	0.0503	0.0503	0.0405
	Cosmote RMT	0.0567	0.0503	0.0405
	RCS & RDS	0.064	0.0567	0.0405
სლოვაკეთის რესპუბლიკა	Orange	0.0715	0.0635	0.0318
	ST	0.0715	0.0635	0.0318
	telefonica O2	0.0848	0.0768	0.0318
სლოვენია	Mobitel	0.0495	0.0438	0.0352
	Si.mobil	0.0495	0.0438	0.0352
	Tušmobil	0.0742	0.0613	0.0388
	T-2	0.0742	0.0657	0.0423
კვიპროსი	CYTA	0.0171	0.0167	0.0193
კვიპროსი	MTN	0.0231	0.0209	0.0171
ლატვია	LMT	0.0875	0.0493	0.0366
	Tele2	0.0875	0.0493	0.0366
	Bite latvija	0.0875	0.0493	0.0366
	Telekom Baltija	0.0875	0.0874	0.0874
პოლონეთი	PTK Centertel	0.0402	0.0402	0.029
	PTC	0.0402	0.0402	0.029
	Polkomtel	0.0402	0.0402	0.029
	P4	0.0908	0.082	0.0426
ხორვატია (ევროკავშირის არაწევრი ქვეყანა)	T-Mobile d.o.o.	0.077	0.0537	0.0402
	VIPNet d.o.o.	0.077	0.0537	0.0402
	TELE2 d.o.o.	0.1001	0.0699	0.0442
თურქეთი (ევროკავშირის არაწევრი ქვეყანა)	Turkcell	0.0297	0.0157	0.0135
	Vodafone	0.0306	0.0162	0.0139
	Avea	0.0352	0.0186	0.016
მაკედონია (ევროკავშირის არაწევრი ქვეყანა)	T-Mobile	0.062	0.052	0.0487
	One	0.062	0.0584	0.065
	VIP	0.0956	0.0878	0.065
შვეიცარია (ევროკავშირის არაწევრი ქვეყანა)	Swisscom	0.0994	0.0529	0.0569
	Sunrise	0.1193	0.0662	0.0712
	Orange	0.1193	0.0662	0.0712
ისლანდია (ევროკავშირის არაწევრი ქვეყანა)	Siminn	0.0408	0.0357	0.0276
	Vodafone	0.0408	0.0357	0.0276
	Nova	0.0664	0.0539	0.0276
ნორვეგია (ევროკავშირის არაწევრი ქვეყანა)	Telenor	0.0596	0.0621	0.0265
	NetCom	0.0596	0.0621	0.0265
	Network Norway	0.1191	0.1118	0.0794